NMS Nedir?

Sorulan sorulardan hareketle, NMS’in genel olarak ne olduğuna ve SVS Telekomda konuşageldiğimiz Dinamik NMS’in yapısına dair kısa bir açıklama yazısının çok faydaları olacağı gözlemlendi.

NMS İfadesi Üzerine

NMS ifadesinin açılımı Network Management System. Bire bir çeviri yaparsak Ağ Yönetim Sistemi. Network kelimesi sürekli o şekilde kullandığımızdan bize bilgisayarlardan oluşan bir ağı düşündürür. Ancak buradaki kullanımı cihazlardan oluşan bir ağdır. Aslında bu üst bir yaklaşımdır. Bilgisayarda bir cihaz olduğuna göre, “cihazlardan oluşan bir ağ” yaklaşımında problem yoktur.

Ancak daha anlaşılabilir bir ifade olarak belki “Device Line Management System” ifadesi kullanılabilirdi. “Network” yerine “Device Line” koyarak cihazlardan oluşan bir hattı direk ifade etmiş oluyoruz. Olabilirdi. Ama öyle olmamış.

İşin ilginç yanı, 1989’larda geliştirilen SNMP diye bir cihaz haberleşme protokolü vardır. Simple Network Management Protocol. Bu farklı farklı haberleşme protokolleri olan cihazları, standart bir protokol altında toplama çalışmasıdır. SNMP kabul görmüş, iyice yaygınlanmış bir protokoldür. Bu protokolün ismi “Network Management” içerir.

Buna göre bizimde bir sistemdeki cihazları kontrol ve monitör eden bir programa NMS dememiz çok uygundur.

Burada rastlantının da yansıması olan çok ince bir mütala konusu mevcuttur. Sistemdeki cihazları kontrol eden program diyoruz. Program “software” demektir. Yani, yoksa NMS “Network Management Software” mi demektir? Rastlantının sebebi System ve Software kelimelerinin “s” leridir. Program kelimesi düşünülerek NMP denseydi bu durum oluşmazdı. Öte yandan NMP denemezdi. Peki neden? İncelik burada.

NMS sadece bir yazılımdan ibaret olmayabilir. NMS bir yazılım ve donanım bütünü olabilir. Bir program yazıp onu herhangi bir bilgisayarda çalıştırarak cihazları kontrol ettiğimizde yazılım tarafı öne çıkıyor. Ancak sistemi kontrol eden yazılımımız kendi geliştirdiğimiz özel bir donanım üzerinde çalışabilir. Veya başka cihazlardan destek alarak sistemin kontrolünü yapıyor olabilir. Bu durumda kurduğumuz yapı, yalnızca bir yazılım değil, bir yazılım donanım bütünüdür. Dolayısı ile onu sistem diye çağırmak daha doğru olacaktır.

NMS’in Fonksiyonlarına Dair

Somut bir örnek akıllı ev sistemi olabilir. Evinizdeki buzdolabı, çamaşır makinası, TV, fırın vb. cihazların ilgili özelliklerini bir program üzerinde topluca görebildiğinizi düşünün. Buzdolabının soğukluğu, fırının sıcaklığı, çamaşır makinasının kaç dakikadır çalıştığı, çalışmasının hangi aşamada olduğu, TV nizin sesi gibi özellikleri görebildiğiniz bir program. Daha önemlisi bu cihazların problemsiz çalışıp çalışmadığını görebildiğiniz ve herhangi birisinde arıza oluştuğunda bunu gösteren bir program.

Bu basit bir detay veya yan bir özellik gibi görünebilir. Öte yandan endüstriyel ortamlarda insanların kullandıkları cihazların parametlerini uzaktan değiştirmek istedikleri, değiştirmeye zorunlu oldukları, hatta başka çareleri olmadığı durumlar çoktur. Bundan onlar bunu yapabilecek program veya sistemler ararlar ve buna avuç dolusu para ödemeye hazırdırlar.

Bir Uplink Sisteminde NMS

Kabaca uplink sisteminde modulator, upconvertor, HPA (High Power Amplifier), ACU (Antenna Control Unit), anten, switcher, dehydrator vardır. Bunların aynısından birden fazla olabilir. Bunlar birbirlerine (detayı şu an konumuz olmayan) gerektiği şekilde bağlıdır. Bir elektronik sinyal bu uplink sistemine girer ve antenden çıkıp uyduya gider.

Uplink sistemini monitor ve kontrol eden NMS öncelikle şu sorulara cevap verir:

• Cihaz çalışıyor mu?

• Cihazda alarm veya fault durumu var mı? Yani cihazın çalışmasında bir aksaklık var mı?

• Cihaz transmitte mi yoksa stand by da mı? Yani kendine gelen sinyali önündeki cihaza gönderiyor mu, göndermiyor mu?

• Kısaca cihazın şu anki konumu nedir.

NMS ayrıca şunları yapar

• Switcher ın konumunu değiştirir. Örneğin sinyal A cihazı üzerinden çıkışa giderken, B cihazı üzerinden gitmeye başlar.

• Modulatorün, Upconvertorun, HPAnın sinyal kazanç seviyesini gösterir ve değiştirir.

• Aynı şekilde modulatörün, upconvertorun frekansını gösterir, değiştirir.

• Dehydratörün kaç barlık bir basınç seviyesinde olduğunu gösterir.

• Antenin şu anki konumunu gösterir. Bu Azimut, Elevasyon ve Polarizasyon değerleri demektir. Anteni istenen konuma da gönderebilir.

Kabaca uplink sistemindeki NMS kullanımının durumu budur.

NMS Programı Nasıl Yazılır, Cihazları Nasıl Kontrol Eder?

Bütün cihazların içerisinde firmware denilen bir yazılım vardır. Bu yazılım dışardan cihazı kontrol ve monitör etmeyi sağlayan komutlar da içerir. Bu komutlar cihazın üreticileri tarafından dökümante edilir ve kataloglarda mevcuttur.

Bizim yapmamız gereken bir program kullanarak cihaza tanımlanan formatta bu komutları göndermektir. Bu gönderme işlemi bilgisayarla cihaz arasında bulunan bir iletişim hattı üzerinden yapılır. Bu hat duruma göre RS-485, RS-232 veya ethernet vb. olabilir.

Cihazlara uygun şekilde komutları gönderen programı bir programlama ortamında yazarız. Bu program NMS’dir. (Biz Microsoft Visual Studio, C#.NET kullanıyoruz.)